Hoezo zijn alle culturen gelijk?

vrijdag 27 maart 2009 door webred

Hoezo zijn alle culturen gelijk?

Ik had haar, Mukhtar Mai, in Tilburg tijdens een wetenschappelijke conferentie gezien en gesproken. Zij is geen wetenschapper. Maar de conferentie, georganiseerd door INTERVICT, een wetenschappelijk instituut voor de studie ‘victimology’ waarbij wordt beoogd om interdisciplinaire kennis over slachtoffers van misdrijven te bevorderen, ging over haar en haar lotgenoten. Wie is zij?
Mukhtar Mai heet eigenlijk Bibi. Maar nu is zij bekend als Mai. Zij is 37 jaar oud en komt uit Pakistan. Een ongeletterde dame zoals vele vrouwen in Pakistan. Waarom is zij een wereldberoemd persoon geworden? In haar autobiografische boek Onteerd, geschreven door Marie-Thérèse Cuny,  introduceert zij zichzelf zoals zij was en is:
„In de nacht van 22 juni 2002 wordt door mijn familie de beslissing genomen. Ik, Mukhtaran Bibi, uit het dorp Meerwala, van de kaste van Gujjar-boeren, moet de clan van de hogere kaste van Mastoi, machtige landbouwers en strijders, onder ogen treden. Ik moet hun namens mijn familie om vergiffenis vragen.”
Haar familie moest vergiffenis vragen voor haar broertje Shakkur:  „De Mastoi-stam beschuldigt hem ervan te hebben gesproken met Salma, een meisje van hun stam. Hij is nog maar twaalf jaar oud en Salma is de twintig al gepasseerd. We weten dat hij niets verkeerds heeft gedaan, maar als de Mastoi het zo besloten hebben, moeten wij, de Gujjar, gehoorzamen. Zo is het altijd al geweest.”
Zij moest dus namens haar familie excuses verontschuldiging aanbieden vanwege een gesprek tussen haar twaalfjarige broertje met een twintigjarig meisje, Salma, van een andere, maar hogere familie. Zou een twaalfjarige jongen een meisje van twintig kunnen verleiden? Omgekeerd kan het eerder waar zijn. Maar hier gaat het niet om de waarheid, of de rede, of de feiten.
Een ‘jirga’ werd belegd. Dit is  een grote raadgevende vergadering van een of meerdere stammen.  Tijdens de jirga werd besloten dat Mukhtar Mai namens de familie verontschuldiging zou  aanbieden aan die machtige familie. Waarom zij?
„Je man heeft destijds toegestemd in een scheiding, je hebt geen kinderen, je hebt er als enige de leeftijd voor, je onderwijst de Koran en je bent een respectabele vrouw”, aldus de vader van Mukhtar.
Haar twaalfjarige broer werd ondertussen ernstig mishandeld totdat de politie hem bij de Mastoi weghaalde. Natuurlijk werd hij van diefstal uit het suikerrietveld beschuldigd. De zaak krijgt vervolgens een nieuwe wending: de twaalfjarige jongen werd beschuldigd van het verkrachten van een twintigjarige jarige dame van de Mastoi-stam. En omdat in die streken de sharia van toepassing is, kan de jongen de doodstraf krijgen.  Hoe lost men in Pakistan dit probleem op? Een vrouw moet zich laten vernederen en moet vergiffenis vragen ten overstaan van alle Mastoi-mannen.
 Mukhtar Mai werd naar de Mastoi gebracht: „De Koran zal me beschermen als ik bang word.” Zal de Koran haar beschermen? Heeft de Koran die mannen juist niet een bijzondere macht toegekend? De ongeletterde Mukhtar heeft de Koran uit het hoofd geleerd. Wat voor zin het heeft om een boek uit het hoofd te leren wanneer men het niet begrijpt en niet kán begrijpen omdat het in een andere taal is geschreven, doet even niet ter zake.
Op weg naar de Mastoi werd zij begeleid door haar vader, een oom, en een vriend van een andere kaste. Nogmaals: Mukhtar heeft zelf geen enkele overtreding begaan, hier draait alles om een gesprek tussen een twaalfjarige jongen en een twintigjarige vrouw.
Mukhtar arriveert met haar vader bij de landerijen van de Mastoi. Vier gewapende mannen van de Mastoi ontvangen haar. nemen haar in ontvangst. Als geschenk geeft zij hen een sjaal en citeert zij uit de Koran. Ze sleuren haar mee „als een geit die naar de slachtbank wordt gebracht”. Ze roept de Koran om hulp met woorden die zij uit het hoofd heeft geleerd. „In Allahs naam laat me los”, roept zij. „Vier muren en een deur, waarvoor zich een gewapende gestalte aftekent. Geen enkele uitgang. Geen enkele kans om te bidden. Daar hebben ze me verkracht, op de lemen vloer van een lege stal. Vier mannen.  Ik weet niet hoe lang die schadelijke marteling heeft geduurd. Een uur, een hele nacht? (…) Ze hebben me niet eens geslagen. (…) Daarna word ik half ontkleed naar buiten geduwd, ten overstaan van het hele dorp dat zit te wachten. Deze keer gaat die dubbele houten deur achter mij dicht. Daar sta ik, alleen met mijn schade, zichtbaar voor iedereen.”
Dit gebeurde in de provincie Punjab. En Mukhtar Mai gaat iets bijzonders uitzonderlijks, wonderlijks doen: zij gaat de dader aanklagen. Zij  accepteert niet wat haar is aangedaan. Mukhtar, een analfabete, komt in opstand tegen duizenden jaren achterlijkheid. En zij begint aan een gevaarlijke, lange weg die nog steeds voortduurt.
De collectieve verkrachting was in strijd met de regels van sharia. Maar vijftienhonderd jaar islam, in combinatie met Hindoestaanse en Boeddhistische cultuur, heeft dit monstrum, dat we Pakistaanse zeden kunnen noemen, voortgebracht.
In het verleden heeft het christendom in bepaalde delen van de wereld misstanden voortgebracht. Maar hier heerst al eeuwenlang de islam. Van Pakistan tot Somalië hebben de gelovigen één ding gemeen: ze zijn moslim en ze leven al eeuwenlang onder een islamitische cultuur die, naast de inhumane islamitische wetten, ook de onmenselijke lokale en regionale vormen van achterlijkheid heeft aangenomen. Wie durft hier te beweren dat we andere normen en zeden moeten respecteren?
Mukhtar besloot om de daders aan te klagen. Dit was natuurlijk in strijd met de Pakistaanse zeden. Aan Allah, de Koran, en alle andere uitvindingen die de mannen hypermachtig hebben gemaakt, blijkt zij niks te hebben. Seculier recht en rechters, nationaal en internationaal, blijken het enige toevluchtsoord te zijn voor deze mishandelde vrouw. Mukhtar trouwde een paar weken geleden. Ook is dit ongewoon voor een verkrachte en onteerde Pakistaanse vrouw.
Zijn alle culturen toch gelijk? We kunnen toch best met de Talibaan praten? Met de Mullahs? Met de  islamo-fascisten  van Hamas en Hezbollah? Wij zijn toch postmoderne mensen voor wie verschillende waardesystemen geen hiërarchie kennen?